Waarschijnlijk heeft u er weinig van gemerkt; in 1990 gaf de toenmalige Amerikaanse president George H.W. Bush sr. het startschot van iets, waarvan de gevolgen nu pas goed tot de samenleving door beginnen te dringen. Hij gaf in dat jaar de samenleving in het algemeen en Amerikaanse wetenschappers in het bijzonder, de opdracht méér onderzoek te doen naar de werking van het menselijk brein. Want hoe béter we weten hoe het menselijk brein werkt, des te beter kan de maatschappij daar rekening mee houden. Dat gold dus óók voor de communicatiesector en de journalistiek.
George H.W. Bush sr: “Now, Therefor, I, President of the United States of America, do hereby proclaim the decade begin 1 january 1990 as the Decade of the Brain.”
Het onderzoek naar de werking van ons brein wordt tegenwoordig niet meer alleen gedaan door medici die het ontstaan en de werking van ziektes als Parkinson, Alzheimer of burn out willen begrijpen. Ook in ándere sectoren wordt steeds meer onderzoek gedaan naar de werking van onze hersenen.
In de (strafrecht)advocatuur wordt in forensisch onderzoeken al decennialang verwezen naar de hersenwerking van (verdachte) criminelen. De laatste jaren heeft de reclamewereld zich daarbÃj gevoegd. Men spreekt in dÃe sector liever over neuromarketing. En ook de financiële wereld krijgt steeds meer interesse in de werking van ons brein; behavioral finance kan namelijk verklaren hoe mensen verlies of winst van een belegging ervaren. In de Britse bestuurskunde is men zelfs al zo ver dat de kennis over de werking van de hersenen heeft geleid tot effectievere beleidsmaatregelen, nudging genaamd.
De communicatiesector en de journalistiek lijken nog niet zo ver. In vergelijking met andere sociale domeinen, is er nog maar weinig onderzoek gedaan naar het effect van nieuwsconsumptie op de werking van de hersenen. Dat heeft tot gevolg dat onduidelijk is, hoe ons brein reageert op nieuwsberichten, nieuwsreportages en nieuwsradio. Simpel gezegd: Journalisten tasten in het duister wat er in het hoofd van hun lezers, luisteraars of kijkers gebeurt als die nieuws lezen, luisteren of kijken. Toch hebben neuromarketing, behavioral finance en nudging bewezen dat kennis over de werking van het brein goed bruikbaar is. Deze nieuw-verworven kennis over de werking van ons brein is nuttig en bruikbaar voor advocaten, reclamemakers, kredietverstrekkers en bestuurders.
Dat roept de vraag op wannéér hersenonderzoekers het brein van nieuws- & contentconsumenten gaan onderzoeken. De huidige onderzoeken komen nu nog vooral van sociaal psychologen en onderzoekers van massamedia –maar nÃet van hersenonderzoekers. Dat is zonde want dergelijk onderzoek zou de journalist kunnen helpen bij zijn werkzaamheden en journalistieke keuzes.
Ik heb er al een wetenschappelijke term voor: neuro-communications, neurojournalism of de neurology on newsconsumption. Nu de wetenschappelijk onderbouwde onderzoeksrapporten en research-papers nog publiceren die bij deze termen horen. Daarmee kunnen redacties en journalisten mee aan de slag zodat de nieuwsconsumptie wordt vergroot.