Bedrijven kunnen steeds moeilijker aan medewerkers komen. Dat is terug te zien in hun lonen, bijvoorbeeld in die van schoonmakers en beveiligers. In hun nieuwe cao’s kregen beveiligers er in een jaar tijd 14,5 procent bij en schoonmakers 18 procent sinds 2022. In Nederland werd altijd gezegd dat hogere lonen tot meer werkloosheid zouden leiden, en dat daarom loonmatiging nodig was. Daarin is de laatste jaren een kentering gekomen. Er is meer steun voor hogere lonen, omdat hogere lonen tot een hogere productiviteit leiden.
Marginale productiviteit
De economische theorie zegt dat bij een arbeidsmarkt met vrije keuze lonen gelijk moeten zijn aan marginale productiviteit (het aantal producten dat door één extra arbeidskracht wordt geproduceerd). Betaal je dat als werkgever niet, dan gaan mensen op zoek naar een andere baan. Men gaat ervan uit dat mensen een vaste productiviteit hebben en dat omzetten in geld. Het is dan ook zeker niet het enige model. Het kan namelijk ook omgekeerd werken. Niet: harder werken en dan meer loon, maar juist dat mensen meer loon krijgen en daardoor harder gaan werken.
Mensen gelukkiger van hoger loon
Nederland is 180 graden gedraaid: van loonmatiging, tot pakweg tien jaar geleden, naar de situatie nu, waarin we zeggen dat de lonen niet hoog genoeg zijn omdat hogere lonen voor productiviteit zorgen en de economie ten goede komen. Recent onderzoek laat inderdaad zien dat mensen gelukkiger worden van een hoger loon. Tenzij je behoort tot de groep die chronisch ontevreden is.
Positieve invloed op de economie
Een ander model is, dat als iedereen meer betaald krijgt, er ook meer geld in omloop komt. En dit stimuleert de vraag naar producten. Bedrijven verkopen meer omdat die arbeiders meer geld bij hen uitgeven, daarmee loopt ook de productiviteit op. Via een lange omweg komt dat terug in het Nederlandse beleid. Het vorige kabinet, Rutte IV, had in het coalitieakkoord staan dat ze het minimumloon met 10 procent wilden verhogen. Dat was gebaseerd op de studie Kansrijk Arbeidsmarktbeleid.
